Tip 1: Begin niet bij de eerste zin
Ik hoor weleens: “Mijn moeder heeft geprobeerd haar memoires te schrijven, maar ze komt niet verder dan de eerste zin. Heb je misschien een tip?” Mijn eerste tip is: Begin niet met de eerste zin. Natuurlijk is een openingszin belangrijk, maar die hoef je niet als eerste te schrijven.
Begin met de flaptekst: waarom wil ik mijn levensverhaal opschrijven? Waar gaat het globaal over? Dat helpt je om te kaderen: waarom wil ik dit ook alweer doen? Voor wie, wat wil ik ermee bereiken? Maak daarna de inhoudsopgave: Probeer je verhaal alvast in hoofdstukken te verdelen. Dat hoeft ook niet in één keer compleet te zijn. Beelden en geuren roepen herinneringen op. Als een herinnering bij je boven komt waar je een hoofdstuk over zou kunnen schrijven, maar waar je op dat moment geen tijd voor hebt (of geen zin in hebt), noteer die in je inhoudsopgave. Er komt later wel een moment om dat hoofdstuk te schrijven.
Het schrijven van je levensverhaal is een emotionele reis. Herinneringen roepen vaak gevoelens op. Op het moment dat je begint met schrijven, heb je misschien geen zin om terug te gaan naar je kindertijd. Dat hoeft ook niet. Als je wilt beginnen met je puberteit of het moment dat je uit huis ging, begin je daar. De volgorde van de hoofdstukken komt later wel.
Probeer ook tijdens het schrijven je interne criticus uit te zetten: het hoeft niet in één keer perfect te zijn. Als je het een dag later herleest, vallen je soms opeens zinnen in die beter lopen. Zie het levensverhaal als een patchwork deken: opgebouwd uit compacte hoofdstukken met een bepaald onderwerp of thema. Dat maakt het ook prettiger om te lezen dan een lange reeks jaartallen, namen en feiten.
Onze herinneringen komen niet in volgorde terug; ze flitsen op willekeurige momenten door ons hoofd. Het schrijven van losse hoofdstukken sluit dus beter aan bij hoe we herinneringen daadwerkelijk ervaren. Door niet bij het begin te beginnen, geef je jezelf de vrijheid om te schrijven zoals het leven voelt: Spontaan, onverwacht en niet altijd logisch. Het belangrijkste is dat je schrijft, de volgorde komt later wel.
Succes!
Sinds 2011 heb ik van interviewen en schrijven mijn werk gemaakt. Soms schrijf ik daar een blog over. Als je graag wil dat ik andere mensen interview, bijvoorbeeld een dierbare die in het zonnetje staat, kijk dan op de pagina over Boekportret. Maar ik kan ook een persoon interviewen over diens eigen Levensverhaal.
Hanneke Kiel-de Raadt
Ik ben schrijver, interviewer en verhalen-op-papier-zetter. Na een studie Nederlands in Groningen heb ik verschillende functies vervuld, totdat ik uitkwam bij wat ik het liefste doe: Persoonlijke verhalen van mensen optekenen. Inmiddels heb ik al meer dan 40 boeken en magazines voor particulieren en bedrijven mogen publiceren.
Herinneringen kunnen ingrijpend, meeslepend of intiem zijn, maar ze zijn hoe dan ook onvergetelijk. Door je verhaal op papier vast te leggen, heb je zelf in de hand hoe je als persoon herinnerd wil worden. Ook in een zakelijke omgeving zijn verhalen het perfecte middel om je relaties te bereiken en te boeien.
